Te veel zout beschadigt de hersenen

Een voedingspatroon rijk aan zout wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op cerebrovasculaire ziekten. Maar waarom is zout eigenlijk zo schadelijk voor de hersenen? Een recente studie in Nature Neuroscience komt met belangrijke nieuwe inzichten.  

Voeding rijk aan zout is slecht voor de bloeddruk en blijkt nu ook een negatieve invloed te hebben op de hersenen en de cognitieve prestaties. Opmerkelijk is dat dit negatieve effect op de hersenen al optreedt bij een bloeddruk die buiten de gevarenzone ligt.

Bloeddruk niet de boosdoener

Onderzoek bij muizen laat zien dat een zoutrijke voeding leidt tot een afname van de bloedtoevoer naar de hersenen, beschadiging van bloedvaatwanden van capillaire netwerken en cognitieve achteruitgang. Lange tijd werd aangenomen dat deze effecten een direct gevolg waren van een te hoge bloeddruk. Dat blijkt onjuist.

Onderzoekers ontdekten dat signaalmoleculen, afgegeven door specifieke cellen van het afweersysteem, via de darmen de hersenen bereiken. Kortom, zout komt terecht in de darm, waarop specifieke afweercellen aldaar boodschappermoleculen afgeven die het brein negatief beïnvloeden. De hersen-darm-as staat dus met elkaar in verbinding via onder andere biomoleculen van het afweersysteem.

U denkt wat u eet

Het onderzoek werpt nieuw licht op de verbanden tussen wat we eten en de rol van het afweersysteem bij de communicatie tussen darm en hersenen. De resultaten suggereren zelfs dat een darmkanaal overladen met zout vroegtijdig signalen afgeeft aan het brein en zodoende aanleiding geeft tot schade aan cerebrale bloedvaten.

Tegelijkertijd blijkt dat de opdrijving van de systemische bloedruk achterblijft bij hetgeen zich afspeelt in de endotheelcellen van de bloedvaatwanden in de hersenen. Bekend is nu ook dat een darm-geïnitieerde adaptieve afweerreactie onafhankelijk werkt in vergelijking met andere mechanismen die een rol spelen bij bloeddrukregulering.

Ontstekingsbevorderende interleukine

Het zoutrijke dieet voorgeschoteld aan muizen gaf aanleiding tot een  afweerreactie in de darm, waarbij ontstekingsbevorderende interleukines zoals interleukine-17 (IL-17) werden gevormd. Verhoogde plasmaspiegels van IL-17 veroorzaakten vervolgens een opeenvolging van schadelijke reacties in de endotheelcellen die de delicate binnenbekledingen van cerebrale bloedvaten vormen.

Een belangrijke ontdekking was de toename van een bepaald type witte bloedcellen in de darmen, de T-helpercellen, die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van het ontstekingsbevorderende interleukine-17 (IL-17). Daarna werd de signaalroute, via het verhoogde plasma IL-17, geïdentificeerd welke een negatieve uitwerking had op cognitieve en cerebrale bloedvaten.

Goed nieuws is wel dat de negatieve effecten van te veel zout omkeerbaar zijn. Muizen die na 12 weken weer een normaal dieet kregen, hadden verbeterde cognitieve vermogens.

Ook andere aandoeningen

Het bovenstaande onderzoek heeft tevens laten zien dat er  meer aandoeningen kunnen voorkomen waarbij cerebrovasculaire schade via een darm-geïnitieerde adaptieve afweerreactie een rol speelt. Te noemen zijn multiple sclerosis, reumatoïde artritis, psoriasis en chronische darmontstekingen.

Bronnen

1. Giuseppe Faraco et al. Dietary salt promotes neurovascular and cognitive dysfunction through a gut-initiated TH17 response, Nature Neuroscience (2018)

Redactionele bron: Natura Foundation